Piramide

De piramide

De hiërarchische structuur van de hoven en rechtbanken kan in de vorm van een piramide voorgesteld worden.

Onderaan de piramide bevinden zich de vredegerechten en de rechtbanken. Hun beslissingen noemen we 'vonnissen'.

Bovenaan de piramide staan de hoven. Hun uitspraken noemen we 'arresten'.

Wat is het verschil tussen de rechtbanken en de hoven?

In de vredegerechten en de rechtbanken oordelen de rechters 'in eerste aanleg'. Indien één van de partijen niet akkoord gaat met het vonnis van een rechtbank, kan ze er bij één van de hoven tegen in beroep gaan via de 'gewone' of de 'buitengewone rechtsmiddelen':

  • De 'gewone rechtsmiddelen' zijn het verzet en het hoger beroep.
    • Wanneer een partij 'verstek heeft laten gaan' (d.w.z. niet verschenen is) en dan verzet aantekent, behandelt dezelfde rechter de zaak opnieuw en spreekt een nieuw vonnis uit. Tegen dat nieuwe vonnis kan hoger beroep worden aangetekend.
    • In hoger beroep beraadslaagt de rechter een laatste keer over de grond van de zaak en oordeelt dus 'in laatste aanleg';
  • In bepaalde gevallen is het mogelijk om een 'buitengewoon rechtsmiddel' aan te wenden: het cassatieberoep bij het Hof van Cassatie. Opgelet: dat hof onderzoekt de feiten van de zaak niet. Het oordeelt enkel over de wettigheid.

De rechtbanken

De rechtbank is de officiële instantie die rechtszaken afhandelt. Rechters beoordelen de zaak en nemen er een beslissing over.

Lees hieronder meer over de verschillende soorten rechtbanken.

© Hilde De Windt

De verschillende type rechtbanken

VE - De verschillende type rechtbanken

Vredegerecht

De vrederechter is een “laagdrempelige” rechter, degene die het dichtst bij de burger staat. De vrederechter behandelt enkel burgerlijke zaken die voor de burger een “privékarakter” hebben (bijvoorbeeld burenruzies, geschillen i.v.m.

Politierechtbank

De politierechtbank is bevoegd voor de verkeersovertredingen, maar ook voor de misdrijven die haar door de wet zijn toegewezen.

Rechtbank van eerste aanleg

De rechtbank van eerste aanleg is de rechtbank met de meest uitgebreide bevoegdheden zowel in burgerlijke zaken als in strafzaken.

Arbeids­rechtbank

De arbeidsrechtbank is een gespecialiseerde rechtbank met talrijke bevoegdheden, onder meer inzake arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht.  

Ondernemings­rechtbank

De ondernemingsrechtbank is een gespecialiseerde rechtbank die geschillen tussen ondernemingen behandelt.

© Hilde De Windt

De hoven

Als men het niet eens is met de beslissing die de rechter nam in de rechtbank, kan men in bepaalde gevallen in hoger beroep gaan.

Bekijk hieronder de informatie over de verschillende hoven.

De verschillende type hoven

VE - De verschillende type hoven

Hof van beroep

Als één van de partijen bij het proces niet akkoord gaat met een beslissing van de rechtbank van eerste aanleg (met inbegrip van de familierechtbank, de correctionele rechtbank en de jeugdrechtbank) of de ondernemingsrechtbank, dan kan ze aan het hof van beroep vragen om het vonnis te herzien.

Arbeidshof

Als één van de partijen niet akkoord gaat met een beslissing van de arbeidsrechtbank, kan ze hoger beroep aantekenen bij het arbeidshof.

Hof van assisen

Het hof van assisen is bevoegd voor de zwaarste misdrijven zoals doodslag of poging tot doodslag, moord of poging tot moord, gijzelneming met dodelijke afloop, ernstige zedenfeiten, enz.

Hof van Cassatie

Het Hof van Cassatie heeft een eigen website. Alle informatie omtrent dit hof vindt u hier.

Werken bij de hoven en rechtbanken

De hoven en rechtbanken in België, dat zijn 228 gerechtelijke entiteiten (plus de 11 assisenhoven) die in totaal bijna 1.500 magistraten en 5.000 gerechtspersoneelsleden tellen.

Om hen te ondersteunen in hun taken en hun projecten worden die entiteiten bijgestaan door een steundienst die een vijftigtal medewerkers telt en gevestigd is in Brussel op een steenworp van het justitiepaleis.

Meer info