Een warme oproep voor responsieve rechtspraak

03/09/2024

Vandaag vond de plechtige openingszitting van het gerechtelijk jaar 2024-2025 plaats. De concertzaal van de Handelsbeurs vormde het decor voor verschillende speeches en de eedaflegging van liefst 98 advocaten-stagiairs.

Moeten we ons zorgen maken over de rechtspraak? Die centrale vraag beheerste de debatten en speeches op de plechtige openingszitting van het nieuwe gerechtelijk jaar. Professor Piet Taelman en professor Philip Traest hielden als gastsprekers het talrijke publiek een spiegel van justitie voor. De uitdagingen, de knelpunten, maar ook de vele mogelijkheden binnen de wereld van de magistratuur. Enkele interessante thema’s uit hun betoog: de digitalisering, de daling van het aantal ingeleide burgerlijke zaken of het aantal arresten, het vertrouwen van de samenleving in justitie, de vraag naar meer helder en duidelijk taalgebruik, de nood aan communicatie met pers en samenleving, de doorlooptijd van rechtszaken en de werkdruk.

Hun boodschap pendelde tussen hoop en vrees. De wetenschap dat de budgetten beperkt zijn en er te weinig gerechtelijk personeel is. Maar ook de vele mogelijkheden die bijvoorbeeld digitalisering en communicatie kunnen bieden. U kan de volledige toespraak nalezen via deze weblink (pag 13-32).

Responsieve rechtspraak

Eerste voorzitter van het hof van beroep Gent Michel Oosterlinck bewandelde in zijn toespraak – zijn eerste als eerste voorzitter tijdens de opening van een gerechtelijk jaar - eveneens het pad van het optimisme. Hij wees de vele toehoorders op zijn beleidsplan. Dat bevat enkele strategische doelstellingen, die zich focussen op verzelfstandigd beheer en een 4P-rechtspraak: persoonlijk, participatief, preventief en predictief. Concreet moet de focus liggen op de rechtzoekende (persoonlijk), op overleg (participatief), op informatie en kwaliteit (preventief) en op innovatie (predictief).

In zijn speech deed de eerste voorzitter een warme oproep om te evolueren naar een meer responsieve rechtspraak. Naar een rechtssysteem dat minstens oog heeft voor de behoeften en verwachtingen die de partijen en de maatschappij in haar stellen. Dé cruciale vraag hierbij luidt: “Wat kunnen we zelf doen voor de rechtzoekende en de maatschappij?”

De antwoorden zijn terug te vinden doorheen het ganse procesverloop (customer journey).

  • Toegankelijkheid: een professioneel en vriendelijk onthaal, naambordjes,…
  • Transparantie: helder taalgebruik bij processen en vonnissen
  • Efficiëntie: stipte planningen en zittingsuren, een snellere afhandeling, een degelijke dossierkennis,…
  • Communicatie: een open communicatie naar de samenleving (pers, publiek,…)
  • Menselijk handelen: begrip en empathie voor de persoonlijke omstandigheden van de rechtzoekende, hoffelijkheid,…
  • Flexibiliteit en innovatie: met open vizier kijken naar nieuwe ideeën en technologieën
  • Verantwoordelijkheid en verantwoording

De volledige toespraak van eerste voorzitter Michel Oosterlinck vindt u in deze video.

Meerderheid vrouwelijke advocaten-stagiairs

De plechtige openingszitting van het gerechtelijk jaar is traditioneel ook het moment waarop advocaten-stagiairs hun eed afleggen. Met liefst 98 waren ze, waarvan 76 vrouwen. Afkomstig van de balies van Oost- en West-Vlaanderen. De toekomst van de advocatuur én hopelijk ook de magistratuur… De toespraak van eerste voorzitter Michel Oosterlinck naar aanleiding van deze eedaflegging vindt u onder de foto.